Tarih, bazen beklenmedik olaylarla çizdiği keskin virajlarla hatırlanır. 17 Haziran 1972, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde, politik güvenin ve başkanlık makamının sorgulandığı, sarsıcı bir dönemin başlangıcıydı. Washington D.C.’deki Watergate Oteli‘nde bulunan Demokratik Ulusal Komite (DNC) genel merkezine giren beş hırsızın yakalanmasıyla başlayan bu olay, başlangıçta basit bir “üçüncü sınıf hırsızlık” olarak görüldü. Ancak, derinlemesine gazetecilik ve azimli soruşturmalarla, olayın sadece bir hırsızlıktan çok daha fazlası olduğu anlaşıldı: Bu, Amerika Birleşik Devletleri’ni derinden sarsacak, Başkan Richard Nixon‘ın istifasıyla sonuçlanacak Watergate Skandalı’nın fitilini ateşleyen ilk kıvılcımdı.
İlk Kurşunlar: Sessiz Bir Girişimin Yakalanması
17 Haziran 1972 gecesi, saat 02:30 sularında, bir güvenlik görevlisi, Watergate Oteli’ndeki DNC ofislerinin kapı kilitlerinin bantlandığını fark etti. Polisi çağırdı ve kısa sürede, ofislerin içinde beş kişi yakalandı. Bu kişiler, dinleme cihazları ve fotoğraf ekipmanlarıyla birlikte, belge çalmaya ve gizlice bilgi toplamaya çalışıyorlardı. Tutuklananlardan ikisi, DNC’nin başkanı Lawrence F. O’Brien’in telefonunu dinlemek için daha önce de ofise girmişlerdi. Bu beş kişiden biri, eski bir CIA ajanı olan James McCord, aynı zamanda Başkan Nixon’ın yeniden seçilme kampanyası olan “Başkanın Yeniden Seçilmesi İçin Komite” (CREEP) için güvenlik koordinatörü olarak çalışıyordu. Bu bağlantı, ilk şüphe tohumlarını ekti. Hükümet ve Beyaz Saray, olayı hızla küçümsedi ve “bağımsız bir olay” olarak nitelendirdi. Ancak bu küçümseme, olayın derinliğini örtmeye yetmeyecekti.
Medyanın Rolü: Woodward ve Bernstein’ın Azmi
Watergate Skandalı’nın ortaya çıkarılmasında medyanın rolü hayatiydi. Özellikle The Washington Post gazetesinden genç muhabirler Bob Woodward ve Carl Bernstein, olayın peşini bırakmadı. Küçük bir hırsızlık gibi görünen bu olayın ardındaki gizli ağı deşmek için yorulmadan çalıştılar. Kaynakları, özellikle de “Deep Throat” olarak bilinen ve sonradan FBI Direktör Yardımcısı Mark Felt olduğu ortaya çıkan gizli muhbirleri sayesinde, Beyaz Saray ile hırsızlık arasındaki bağlantıları gün yüzüne çıkardılar. Her geçen gün yeni bir bilgiye ulaşıyor, skandalın tentacles’inin (ahtapot kolları) Beyaz Saray’ın en üst kademelerine kadar uzandığını gösteriyorlardı. Medya, bir demokrasideki dördüncü güç olarak denetleme görevini başarıyla yerine getirdi ve kamuoyunu bilgilendirdi.
Beyaz Saray’ın Karşı Çabası: Örtbas ve Yalanlar
Başkan Nixon ve Beyaz Saray çevresi, skandalı örtbas etmek için yoğun çaba sarf etti. Delilleri yok etmeye, tanıkları susturmaya ve soruşturmayı engellemeye çalıştılar. Nixon, halka sürekli olarak Beyaz Saray’ın olayla hiçbir ilgisi olmadığını söyledi. Ancak, Woodward ve Bernstein’ın haberleri, ardından açılan adli soruşturmalar ve Senato Watergate Komitesi’nin yürüttüğü halka açık duruşmalar, gerçeğin su yüzüne çıkmasına yol açtı. Özellikle, Beyaz Saray’daki gizli ses kayıtlarının ortaya çıkması, Başkan Nixon’ın skandalı örtbas etme çabalarında doğrudan rol oynadığını kanıtladı. Nixon, bu kayıtları yayımlamayı reddetti ve Anayasa Mahkemesi’nin “ABD – Nixon” davasında kayıtları teslim etmesi gerektiğine hükmetmesine rağmen direndi. Bu direniş, kamuoyunda Nixon’a olan güveni iyice sarstı.
Başkanlık Koltuğunun Sallanışı ve İstifa
Watergate Skandalı, Amerikan siyasetinde emsali görülmemiş bir krize yol açtı. Nixon’ın yalanları ve engelleme çabaları ortaya çıktıkça, halkın ona olan güveni tamamen sarsıldı. Kongre, Nixon hakkında görevden azil (impeachment) süreci başlatma kararı aldı. Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi, görevi kötüye kullanma, adaleti engelleme ve Kongre’yi küçük düşürme suçlamalarıyla ilgili azil maddelerini onayladı. Siyasi desteğini tamamen kaybeden ve azil sürecinin kaçınılmaz olduğunu gören Richard Nixon, 9 Ağustos 1974’te istifa etti. Bu, Amerikan tarihinde kendi isteğiyle istifa eden tek başkandı. Nixon’ın yerine Başkan Yardımcısı Gerald Ford geçti ve ülkenin birliğini yeniden sağlamaya çalıştı.
Watergate’in Mirası: Güven ve Demokrasinin Yeniden Tanımlanması
Watergate Skandalı, Amerikan siyaseti ve toplumu üzerinde kalıcı etkiler bıraktı. En belirgin mirası, hükümete ve özellikle başkanlık makamına olan kamuoyu güveninin ciddi şekilde sarsılmasıydı. Skandal, siyasi yolsuzlukların ne kadar ileri gidebileceğini ve iktidarın denetlenmesinin ne kadar kritik olduğunu gösterdi. Ancak olayın olumlu bir yanı da oldu: Medyanın gücünü, serbest basının demokrasi için ne kadar önemli olduğunu ve hesap verebilirliğin vazgeçilmezliğini kanıtladı. Bu olaydan sonra, “Watergate” kelimesi, gizli siyasi skandalların ve yolsuzlukların eş anlamlısı haline geldi. Daha şeffaf hükümet uygulamaları, kampanya finansmanı reformları ve bilgi edinme özgürlüğü yasalarında iyileştirmeler yapıldı. Watergate, Amerikan anayasal sisteminin dayanıklılığını ve güçler ayrılığı ilkesinin önemini bir kez daha ortaya koydu. Demokrasinin zorlu sınavlardan geçse de, gazeteciliğin, yargının ve halkın uyanıklığının onu koruyabileceğini gösteren güçlü bir hatırlatmadır.
Düne dair her şeye erişmek için dununozeti.com platformumuzu sosyal medya’da takip edin!